تغییرات بدن در هنگام یائسگی

تغییرات بدن در هنگام یائسگی

اگر بخواهیم بطور دقیق کلمه یائسگی را معنی کنیم، به آخرین قاعدگی (عادت ماهانه) هر خانمی که در حوالی 51 سالگی رخ می دهد این کلمه اطلاق می گردد. با این حال یائسگی معانی گسترده تری داشته و امروزه بیشتر به تغییراتی که در زندگی خانمها چندین سال قبل و بعد از آخرین عادت ماهانه شان ایجاد می گردد کفته می شود. این مسائل به علت تغییراتی است که در میزان هورمونهای آنها پدید آمده و باعث ایجاد مشکلاتی برای آنها می گردد.

اکثر خانمها خود را با این تغییرات سازگار و هماهنگ می کنند و مشکلی برایشان ایجاد نمی شود و بعضی از خانمها هم از بروز یائسگی بسیار خوشحال می شوند و آن را یک آزادی برای خود محسوب می کنند زیرا دیگر از دست عادات ماهانه و نیز ترس از ایجاد حاملگی های ناخواسته رها می شوند. با اینحال عده ای از خانمها در دوران یائسگی دچار مشکلات زیادی می شوند که علیرغم درمانهای غیر داروئی این مشکلات رفع نمی شوند و مجبور هستند که از درمانهای دارویی استفاده نمایند.

تغییرات هورمونی

از هنگام بلوغ تا زمان یائسگی، بدن خانمها بطور ماهانه از یک چرخه تغییرات منظم هورمونی پیروی می کند. مقدار هورمونهای زنانه استروژن در طی روزهای اول هر چرخه (سیکل) افزایش می یابدکه این کار باعث تحریک رشد تخمک و سپس آزاد شدن تخمک از یک یا دو تخمدان می شود. آزاد شدن تخمک از تخمدان ها که به آن اصطلاحا تخمک گذاری گفته می شود در نیمه هر چرخه اتفاق می افتد. به دنبال تخمک گذاری، استروژن به همراه هورمون دیگری به نام پروژسترون باعث ضخیم شدن و تقویت پوشش دیواره رحم می شود تا خود را برای یک حاملگی احتمالی آماده نماید. در صورتی که لقاح اتفاق نیفتد و تخمک توسط اسپرم بارور نشود، تخمک از بین خواهد رفت و پوشش دیواره رحم نیز شروع به ریخته شدن نموده و قاعدگی ایجاد می گردد.

در سالهای نزدیک به یاسگی عملکرد تخمدان ها ضعیف و ناکارآمد شده و موجب بروز قاعدگی های نامنظم به همراه خونریزیهای شدید می شود. در نهایت تخمدان ها عملکردشان متوقف شده و قاعدگی ها نیز دیگر رخ نمی دهند. همچنین الگوی منظم تغییرات هورمونی که در هر چرخه قاعدگی قبلا به وقوع می پیوست نیز از بین می رود. بخصوص مقدار هورمون استروژن بطور نامنظمی بالا و پایین می رود و باعث بروز مشکلاتی مثل داغ شدن و گُر گرفتگی، عرق ریزش شبانه و چندین مشکل دیگر می گردد.

علائم و نشانه های یائسگی

اکثر مشکلات یائسگی به علت تغییراتی که در میزان هورمون استروژن ایجاد می شود پدید می آیند. این مشکلات عبارتند از :

• نامنظم شدن قاعدگی ها
• داغ شدن و گُر گرفتگی
• عرق ریزش شبانه
• بدخوابی
• مشکلات روحی و روانی
• سردردها
• درد عضلات و مفاصل
• اختلال در فعالیت جنسی
• مشکلات ادراری و تغییراتی در پوست و مو

 

درد عضلات و مفاصل

دردهایی که در مچ دستها، زانوها، مچ پاها و کمر ایجاد می شوند مشکل شایعی در یائسگی می باشند که می توانند با آرتریت (التهاب مفاصل) اشتباه گرفته شوند.

 

اختلال در فعالیت جنسی

هورمون استروژن در خانمها باعث می شود که مبهل و اعضای تناسلی آنها مرطوب نگه داشته شود. بنابراین در هنگام یائسگی که هورمون استروژن کاهش می یابد، خشکی مهبل می تواند برای خانمها مشکل ساز گردد. چنین مواقعی، مقاربت دردناک می گردد و خطر بروز عفونتهای ادراری افزایش می یابد. از آنجایی که انجام مقاربت می تواند باعث تحریک تولید ترشحات لیز کننده شود، ادامه مقاربتهای منظم باعث جلوگیری از خشک شدن اعضای تناسلی می گردد.

مشکلات ادراری

میل دائم به رفتن به توالت، حتی وقتی که تازه از آنجا بیرون آمده اید، علامت شایعی در بیماری سیستیت (التهاب مثانه) می باشد. این وضعیت ممکن است بعد از یائسگی بدتر شود. گاهی اوقات ادرار بعلت وجود میکروبها دچار عفونت می شود که نیاز به درمان با آنتی بیوتیکها (چرک خشک کن ها) دارد. بنابراین اگر دچار سیستیت هستید و دائما توالت می روید با پزشک خود مشورت نمایید.

بی اختیاری ادراری که بعلت ضعیف شدن عضلاتی که در اطراف مثانه قرار دارند ایجاد می شود و در اثر زایمانهای متعدد پدید می آید در هنگام یائسگی و کاهش سطح هورمون استروژن، بدتر می شود. خانمهایی که دچار چنین وضعیتی هستند معمولا در هنگام سرفه کردن، خندیدن شدید، دویدن و نیز در هنگام مقاربت دچار نشتی ادرار می شوند.

 

تغییرات در پوست و موها

هورمون استروژن در خانمها باعث مرطوب نگه داشتن پوست و تحریک رشد موها می شود. به همین علت است که در هنگام حاملگی که هورمون استروژن شدیدا افزایش می یابد، صورت خانمها زیباتر می شود. در صورت فقدان استروژن، پوست خشک می شود، نرمی خود را از دست می دهد و دارای چین و چروک می شود. در چنین مواقعی، رشد موها نیز آهسته می شود و موها نازک تر شده و فرم دادن به آنها مشکل تر می گردد.

 

علائم غیر هورمونی

افسردگی و مشکلات جنسی که در حوالی یائسگی رخ می دهند را نباید فقط به کاهش هورمون استروژن ربط داد. یائسگی در زمانی از زندگی خانمها رخ می دهد که مشکلات مختلفی مثل: ترک بچه ها از محیط خانه، یازنشستگی، مشکلات زناشوئی، بیماری یا مرگ والدین نیز ممکن است اتفاق بیفتد. این تغییرات و مشکلات، عوارض خود را دارند اما اکثر خانمها برای مقابله یا کنار آمدن با آنها راههایی را پیدا می کنند. اگر شما احساس می کنید که مشکلات شما آنقدر شدید هستند که به تنهایی نمی توانید از عهده آنها برآیید، سعی نمایید که آنها را با همسر یا دوستان خود مطرح نمایید.

 

اضافه شدن وزن

کم شدن فعالیت خانمها در سنین یائسگی که اغلب بعلت زندگی ماشینی امروز ایجاد می شود و گاهی اوقات نیز بعلت درد مفاصل روی می دهد همراه با کم شدن سوخت و ساز بدن که بعلت بالا رفتن سن ایجاد می گردد، همگی عواملی هستند که منجر به اضافه شدن وزن و چاقی می شوند. تغییرات هورمونی نیز نقش مهمی در بروز چاقی در خانمها دارند زیرا هورمون استروژن که مسئول ایجاد شکل اندام خانمها می باشد در هنگام یائسگی کاهش یافته و در نتیجه باعث می گردد که بعد از یائسگی، چربی زیادی در اطراف شکم و کمر خانمها بوجود آید.

 

نحوه تشخیص یائسگی

علائم و مشکلاتی که در یائسگی ایجاد می شوند معمولا شواهد و مدارک خوب و کافی هستند که تشخیص یائسگی را در یک خانم قطعی می سازد ( بخصوص اگر در اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه زندگی باشد) با اینحال اگر هرگونه شکی در این موارد وجود داشته باشد و نتوانیم بفهمیم که آیا این مشکلات به علت یائسگی است یا علت دیگری دارد، می توان با یک آزمایش ساده خون و اندازه گیری سطح هورمون ها، این تشخیص را قطعی نمود. ممکن است لازم شود که آزمایش خون را چند بار تکرار نماییم ( بخصوص در خانمهای جوان) زیرا بالا و پایین رفتن هورمونها در حالت طبیعی نیز می تواند گاهی اقات با نتایجی که در یائسگی ایجادمی شود اشتباه گرفته شود.

 

خطرات پس از یائسگی

از آنجایی که در سالهای اخیر به علت بالا رفتن سطح بهداشت جامعه، طول عمر افراد بالا رفته است و خانمها بطور معمول در جوامع غربی تا سنین بالای 80 سال عمر می کنند، اهمیت زیادی به یائسگی داده می شود زیرا حدود یک سوم عمر خانمها بعد از یائسگی می باشد.

تحقیقات دانشمندان نشان داده است که هورمون استروژن باعث قوی شدن و سلامت استخوانها شده و از سکته های قبلی و سکته های مغزی جلوگیری می کند. بعد از یائسگی از آنجایی که اثرات حفاظتی استروژن در خانمها از بین می رود، خطر بروز شکستگی استخوان، سکته مغزی افزایش می یابد. با وجود اینکه چنین مشکلاتی همیشه هم باعث مرگ نمی شوند، اما می توانند منجر به بروز ناتوانی های عمده ای در خانمها شده و کیفیت زندگی آنها را نامطلوب سازند.