نحوه مصرف اسفرزه و خواص آن
اسفرزه، با نام علمی Plantago ovata، یک گیاه خوش‌طعم و خوش‌بو از خانواده چاشنیان (Plantaginaceae) است که در مناطق گرمسیری و معتدل قاره‌ای، به ویژه در ایران، هند، پاکستان، افغانستان و بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی یافت می‌شود. این گیاه اصلی ایران و هندوستان است و در کشورهای همجوار نیز کشت می‌شود.
این گیاه به وفور در مناطق مختلف ایران یافت می‌شود. اسفرزه در نواحی گسترده‌ای از شمال ایران از دشت گرگان گرفته تا رودبار (بین چالوس و رشت)، گیلان بین منجیل و پاچنار (مسیر قزوین تا رشت)، لرستان، کردستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، ایلام، پشت کوه مهران، شوش، فارس (تخت جمشید و لار)، کرمان (نزدیک بم)، مسجد سلیمان و بوشهر ایران، به وفور دیده می‌شود. این نقاط از ایران از جمله اصلی‌ترین مناطقی هستند که اسفرزه در آنها رشد و توسعه می‌یابد و به عنوان یک منبع مهم از داروهای گیاهی محسوب می‌شود.
استفاده از این گیاه به دوران باستان بازمی‌گردد و در ادبیات قدیمی ایران نیز اشاره‌هایی به خواص درمانی آن وجود دارد. این گیاه به عنوان یک داروی طبیعی برای درمان بیماری‌هایی مانند یبوست، سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی، التهابات دستگاه گوارش و پوستی استفاده می‌شود. همچنین، در حال حاضر، به عنوان یک مکمل غذایی و داروی گیاهی در سراسر جهان شناخته شده است.
در اروپا، آمریکای شمالی، هندوستان و نیوزیلند، استفاده از اسفرزه بسیار رایج بوده و به نام “پای مرد انگلیسی” شناخته می‌شود. این گیاه به دلیل خواص درمانی و مفیدش، به عنوان یکی از داروهای گیاهی محبوب و موثر در جهان شناخته می‌شود و از آن به عنوان یکی از مواد اصلی در تولید مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی استفاده می‌شود.
اسفرزه یک گیاه با نام‌های مختلفی شناخته می‌شود که در ادامه با این اسامی آشنا می شویم.
- اسپرزه
- اسبرزه
- اسفیدش
- اسفیوس
- اسپغل
- اسپغول
- سفیدخوش
- شکم پاره
- قارنی یارخ
- قارنی یاروق
- بذر قطور
- بذر قطونا
- حشیشه
- البراغیث
- تبکو
- برغوشی
←پیشنهادات ویژه: خرید اسفرزه از عطاری آنلاین مندوسلام
ترکیبات موجود در اسفرزه
این گیاه حاوی ترکیبات مهمی است که شامل فیبر، مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم و آهن، ویتامین‌های گروه B، کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌های نامحلول می‌باشند. علاوه بر این، در اسفرزه می‌توان ترکیبات دیگری نیز مانند ساپونین‌ها، اسلووین، پلی‌ساکاریدها، فنول‌ها و تانن‌ها یافت.
موسیلاژ به میزان 20 تا 30 درصد بر روی دانه‌های اسفرزه قرار دارد و تا 85 درصد حاوی آرابینوکسیلاز و مقدار کمی رامنوز می‌باشد که در اثر هیدرولیز، تولید دگزیلوزان، آرابینوز، د – گالاکتوز، و د – گالاکتورونیک اسید می‌شود. همچنین، دانه‌های این گیاه دارای روغن ثابت، پروتئین و مقدار بسیار کمی از ایریدوئید از جمله آکوبین هستند.
این ترکیبات و عناصر موجود در اسفرزه باعث می‌شود که این گیاه به عنوان یک داروی گیاهی و مکمل غذایی موثر در درمان بسیاری از بیماری‌ها شناخته شود، و از آن به عنوان یک منبع غنی و مفید برای بهبود سلامتی استفاده می‌شود.
خواص اسفرزه
۱. فواید اسفرزه برای لاغری و کاهش وزن
این گیاه به عنوان یک منبع غنی از فیبر غذایی شناخته شده است که مصرف آن می‌تواند در کاهش وزن و لاغری موثر باشد. فیبر موجود در این گیاه از دو نوع قابل حل و غیر قابل حل است، و هر دو نوع فیبر می‌توانند در کاهش وزن موثر باشند.
-
احساس سیری و اشباع
مصرف این گیاه می‌تواند باعث ایجاد احساس سیری و اشباع بیشتر شود. فیبر غذایی موجود در اسفرزه باعث ایجاد حجم و حالت ژل‌مانند در معده می‌شود که باعث افزایش زمان پر شدن معده و احساس سیری بیشتر می‌شود. این احساس سیری می‌تواند منجر به کاهش مصرف کالری و مواد غذایی شود که در نهایت باعث کاهش وزن می‌شود.
-
بهبود هضم و جذب مواد مغذی
فیبر موجود در این گیاه می‌تواند بهبود هضم و جذب مواد مغذی را تسهیل کند. باعث می‌شود که مواد غذایی به طور متناسب و بهینه‌تری هضم شود و از ضایعات غذایی جلوگیری شود. همچنین، این فیبر می‌تواند جذب چربی‌ها را در بدن کاهش داده و از افزایش وزن جلوگیری کند.
بنابراین، با توجه به وجود فیبر، مواد معدنی و ویتامین‌های موجود در اسفرزه، مصرف آن به عنوان یک بخش از رژیم غذایی متنوع و سالم می‌تواند به کاهش وزن و لاغری کمک کند، زیرا این گیاه می‌تواند احساس سیری را افزایش داده و همچنین هضم و جذب مواد مغذی را بهبود بخشد.
←پیشنهادات ویژه: خرید اسفرزه از عطاری آنلاین مندوسلام
۲. خواص اسفرزه در درمان کیست تخمدان
مصرف این گیاه برای بانوان می‌تواند فواید بسیاری داشته باشد. این گیاه به عنوان یک منبع غنی از فیبر و مواد مغذی مفید، می‌تواند در بهبود عملکرد روده و جذب مواد مغذی کمک کند. همچنین، اسفرزه می‌تواند در درمان برخی مشکلات زنانی مانند عفونت‌های ادراری، کیست تخمدان و سندرم تخمدان چندتخمکی موثر باشد.
علاوه بر این، مصرف اسفرزه ممکن است به عنوان یک عامل پیشگیری از سرطان سینه نیز موثر باشد. فیبر موجود در اسفرزه می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها و کاهش استرس اکسیداتیو کمک کند که این موارد می‌تواند در پیشگیری از بروز سرطان سینه موثر باشد.
همچنین، اسفرزه می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و از بروز برخی بیماری‌ها و عفونت‌ها جلوگیری کند. با توجه به این فواید، مصرف اسفرزه به عنوان یک مکمل غذایی مفید برای بانوان توصیه می‌شود.
۳. سلامت پوست و مو با خواص اسفرزه
مصرف این گیاه می‌تواند برای بهبود وضعیت پوست و موها بسیار مفید باشد. این گیاه حاوی مواد مغذی اساسی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به عنوان تغذیه‌کننده‌های قوی برای پوست و موها عمل می‌کنند. به علاوه، فیبر موجود در اسفرزه می‌تواند به تنظیم سطح هورمون‌ها در بدن کمک کرده و از بروز مشکلات پوستی ناشی از تناسب نامناسب این هورمون‌ها جلوگیری کند.
خواص اسفرزه برای پوست و مو عبارتند از:
- مواد مغذی موجود در این گیاه می‌توانند به تغذیه و تقویت پوست و موها کمک کنند، که این موارد می‌توانند بهبودی در برخی از مشکلات مانند خشکی، لطافت، و ضعف پوست و موها ایجاد کنند.
- آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این گیاه می‌توانند به کاهش التهاب‌های پوستی کمک کنند و بهبود آنها را فراهم آورند.
- مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این گیاه می‌توانند از آسیب‌های ناشی از عوامل خارجی مانند آفتاب و آلودگی هوا محافظت کرده و به تأخیر از بین رفتن علائم پیری پوست کمک کنند.
بنابراین، مصرف این گیاه به عنوان یک مکمل غذایی مفید برای بهبود وضعیت پوست و موها توصیه می‌شود.
←پیشنهادات ویژه: خرید اسفرزه از عطاری آنلاین مندوسلام
۴.خواص اسفرزه برای کودکان
اسفرزه یکی از گیاهانی است که مصرف آن در کودکان و نوزادان زیر 2 سال سن به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. همچنین، در بین کودکان بالای 2 سال، استفاده از این گیاه باید با دقت و توصیه پزشک انجام شود.
استفاده از اسفرزه در کودکان ممکن است در مواردی مانند کمک به کنترل یبوست و بهبود عملکرد روده در کودکان با مشکلات گوارشی مفید باشد. اما باید توجه داشت که مصرف این گیاه در کودکان ممکن است با برخی عوارض جانبی از جمله افزایش حجم مدفوع، گاز و نفخ شکمی، سردرد و تهوع همراه باشد.
نحوه مصرف اسفرزه
1. آب اسفرزه باعث رفع گرفتگی صدا و تسکین حرارت و گرمی می‌شود. برای این کار، آن را در آب بریزید و جایگزین آب میل کنید.
2. این مخلوط می‌تواند خارش قسمت‌های زنانه یا واژینال را تسکین دهد. آب این مخلوط را صبح ناشتا بخورید و با آن بدن را هم بشویید.
3. مصرف آب دم کرده اسفرزه می‌تواند مفید باشد و به عنوان مدر و برای سوزاک مناسب است.
4. مصرف 20 گرم اسفرزه در یک لیوان آب جوشانده و تکرار آن به مدت 4 روز، می‌تواند سنگ کیسه صفرا را دفع کند.
5. این ترکیب برای رفع خارش بدن، تصفیه خون، و باز شدن اشتها مفید است.
6. مقدار مصرف اسفرزه باید به تدریج افزایش یابد و از مصرف ناگهانی خودداری شود تا از نفخ شدید و بزرگ شدن شکم جلوگیری شود.
7. مصرف اسفرزه هر روز صبح، ظهر و شب می‌تواند درمان اسهال خونی و جلوگیری از خون‌ریزی زیاد و قاعدگی را تسهیل کند.
8. بو دادن (تفت دادن) اسفرزه و مصرف آن هر روز می‌تواند اسهال‌های طولانی و مزمن را درمان کند.
9. لعاب اسفرزه را در گلو قرقره کنید و همچنین برای درمان زخم‌های دهانی و سوختگی‌ها از آن استفاده کنید.
10. اسفرزه را با سرکه خمیر کرده و هر روز روی محل ضماد کنید تا درمان سالک را تسهیل کند.
11. مخلوط اسفرزه با شیر مادر را برای ضماد خنازیر استفاده کنید.
12. ختمی کوبیده شده را با لعاب اسفرزه مخلوط کنید و بر پیشانی مالیده تا سردرد ناشی از آفتاب تسکین یابد.
←پیشنهادات ویژه: خرید گل ختمی از عطاری آنلاین مندوسلام
مقدار مصرف اسفرزه چقدر است؟
مقدار مصرف اسفرزه برای بزرگسالان و بچه‌ها متفاوت است:
1. برای بزرگسالان
- معمولاً برای بزرگسالان، مقدار مصرف 10 گرم (یک قاشق غذاخوری پر) اسفرزه مناسب است.
- این مقدار اسفرزه را در یک استکان ریخته و مقداری آب روی آن ریخته می‌شود. سپس آن را میل می‌کنند.
- پس از مصرف این مقدار، باید با کمی بعد از آن، یک یا دو لیوان آب دیگر میل کنند. این اقدام به دلیل این است که موسیلاژهای اسفرزه مقدار زیادی آب را جذب می‌کنند تا متورم شوند. لذا در زمان مصرف آن، باید مایعات زیادی مصرف شود تا عملکرد آن بهتر گردد.
2. برای بچه‌ها
- می‌توان نصف از مقدار بزرگسالان را به عنوان مقدار مصرف برای بچه‌ها در نظر گرفت.
- این میزان مصرف را می‌توان صبح و شب تکرار کرد.
از آنجایی که فرآورده‌های گیاهی متنوعی از اسفرزه در بازارهای جهانی موجود است، می‌توانید از فرموله‌های فرآورده شده اسفرزه که به صورت مکمل‌های غذایی موجود هستند، نیز استفاده کنید. در بعضی از کشورها مانند آمریکا، محصولاتی مانند Metamucil که حاوی اسفرزه هستند، به عنوان ملین‌هایی مفید شناخته می‌شوند و در دسترس هستند.
←پیشنهادات ویژه: خرید اسفرزه از عطاری آنلاین مندوسلام
عوارض مصرف اسفرزه
استفاده از اسفرزه ممکن است در برخی افراد با برخی عوارض جانبی همراه باشد. این عوارض می‌توانند شامل افزایش حجم مدفوع، گاز و نفخ شکمی، اسهال، سردرد و تهوع باشند. همچنین، برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت به این گیاه، علائمی مانند خارش، قرمزی و تورم داشته باشند.
اگر این علائم در هنگام مصرف اسفرزه بروز کنند، بهتر است مصرف را متوقف کرده و به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین، قبل از شروع مصرف اسفرزه، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید، به ویژه اگر شما دارای بیماری خاصی هستید یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید که ممکن است با اسفرزه تداخل داشته باشند.
در مورد مصرف زیاد اسفرزه، ممکن است در برخی افراد موجب عوارض جانبی شدیدتری شود. بنابراین، توصیه می‌شود مقدار مصرف اسفرزه را به دقت رعایت کنید و از مصرف زیاد آن پرهیز کنید، مخصوصاً اگر مشکلاتی مانند اسهال یا نفخ شکمی برایتان پیش آمده است. همچنین، همواره مشورت با پزشک خود در مورد مقدار و مدت زمان مصرف اسفرزه مناسب است.
کارشناسان فروشگاه عطاری آنلاین من دو سلام، جهت مشاوره آنلاین در خدمت شما هستند. ما را در پیج اینستاگرام من دو سلام همراهی نمایید.
