گیاه آویشن را بهتر بشناسیم؟
Thyme
گیاه آویشن را بهتر بشناسیم؟
امروزه با تغییرات شرایط زندگی، ما نیز تغییر کرده ایم این تغییر در نحوه خوراک و درمان نیز اثر گذار بوده است، اما می توانیم بگوییم تمام زندگی مان وابسته به مصرف مواد شیمیایی شده است، گیاه آویشن دارای تاریخچه و قدمت بسیار زیادی است و از دیر باز مورد استفاده های زیادی قرار گرفته است، آویشن از ترکیبات مختلفی در شرایط کشت مناسب ایجاد شده است.
گیاه آویشن چیست؟
آویشن یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی است به طوری که مصریان و یونانیان باستان از آویشن برای درمان بیماری های خود استفاده می کرده‌اند.
- نام علمی: Thymus vulgaris L
- نام انگلیسی: Thyme
- خانواده: Labiatae
- نام مرسوم: Saatar
- نام فارسی: آویشن، آویشم، آزربه
- نام عربی: العبس، صعتر رسمی
←پیشنهادات ویژه : خرید اسپری روغن اسطوخودوس
آویشن (Thymus vulgaris) یکی از شناخته شده ترین گیاهان دارویی از تیره نعناع است. آویشن گیاهی است علفی، ریشه مستقیم با انشعابات فراوان می باشد. نام لاتین آویشن وحشی که به عنوان «مار آویشن» شناخته شده، شاید به دلیل کاربرد سنتی آن برای درمان ناراحتی های دوران یائسگی از رشد مار گونه گیاه گرفته شده است. Pliny آن را به عنوان پادزهر نیش مار و سم جانوران دریایی و همچنین درمان سردرد توصیه می کند. رومیان نیز آویشن را می سوزاندند زیرا باور داشتند که دود آن عقرب را دور می کند.
آویشن یکی از شناخته شده ترین گیاهان دارویی از تیره نعناع است. آویشن گیاهی است علفی، ریشه مستقیم با انشعابات فراوان می باشد. دارای شاخه های زیاد و چوبی که به ارتفاع ۳۰ سانتی متر می رسد. ساقه های آویشن پوشیده از کرک و برگ های کوچک زیادی است. برگ های آن کوچک، لوزی شکل، نوک تیز و به صورت متقابل، بر روی ساقه قرار دارند. این برگ ها به رنگ سبز خاکستری روشن و با بوی بسیار نافذ است و دارای دم برگ های کوچکی نیز می باشد.
←پیشنهادات ویژه : خرید دمنوش میوه ای زعال اخته
خواص گیاه آویشن و اثرات فارماکولوژی و درمانی
- آویشن داروی سنتی درد های معده و روده است. جوشانده این گیاه برای درمان پیچش روده و اسهال موثر است و برای دفع انگل های روده در گذشته از آویشن استفاده می کردند
- آویشن مخصوصاً آویشن باغی دارای اثرات ضد قارچی و ضد باکتری قوی است و این خاصیت به دلیل وجود تیمول و کارواکرول در اسانس این گیاه است و این سانس دارای اثرات ضد اسپاسم ضد سرفه و خلط آور است
- شستن سر با محلول رقیق اسانس آویشن سرد افزایش جریان خون در پوست سر و قوی شدن غده های مو و در نتیجه جلوگیری از ریزش مو میشود
- آویشن عامل تصفیه کننده خوبی بوده و در درمان بی خوابی و امراض جهاز هاضمه مفید است
- آویشن ضد تشنج ضد صرع و ضد نفخ بوده و برای تقویت بینایی و معده نیز مفید است
- در استعمال خارجی جوشانده سرشاخه های گلدار و برگدار گیاه به صورت لوسیون کمپرس و غیره در محل کوبیدگی دررفتگی ها آماس و همچنین در محل دردناک نقرس و روماتیسم مخصوص روماتیسم های مزمن اشخاص سالخورده استفاده میشود
- استفاده از اسانس آویشن و حمام آویشن برای مبتلایان به دردهای عضلانی مفصلی و روماتیسمی مفید است
- آویشن به عنوان گیاه ضد عفونی کننده شناخته شده است . محلول شستشوی دهان که حاوی آویشن باشد در درمان عفونت لثه موثر است و به همین دلیل برای تهیه برخی از دهانشویه ها خمیر دندان ها نیز به کار می رود
- در خوردن آویشن نباید زیاده روی کرد زیرا باعث بروز آلبومین در ادرار می شود.
- اگر داروهای مثل با آویشن پخته خورده شوند دل درد شدید ایجاد نمی کند
- خوردن ۱۰ گرم آویشن مخلوط با عسل با آب گرم برای بیماری فلج ، لقوه ، فراموشی، تقویت کلیه و قوه با مفید میباشد.
- خوردن تازه آن به صورت سبزی با غذا بسیار مفید و برای تقویت دید چشم نافع است
- ضماد آن با سرکه برای تحلیل و رم های تازه و تعلیق این بسته و منجمد در اعضا مفید است.
- برای تنگی نفس و تقویت معده ، کبد ، طحال و کلیه و همچنین برای تحلیل آماس و خونه منجمد شده در اثر سموم نباتی و حیوانی مفید است.
- دم کردن آن برای سکسکه ، دل پیچه ، قطره قطره ادرار کردن ، خرد کردن سنگ مثانه و تصمیم درد رحم بسیار نافع است
- آویشن ملین و برای رفع تخمیر روده ها مخلوط با انیسون و ساریت مورد استفاده است .
- ثابت شده است که یا ه آویشن برای درمان بیماری های مجاری تنفسی فوقانی از قبیل آسم ، سرفه های خشک مکرر ، گلو درد ، امفیزم و برونشیت مفید است. دم کرده آن اثرات ضد سرفه و خلط آور دارد همچنین به صورت بخور در برونشیت مزمن،سل، سیاه سرفه استفاده می شود.
- چای دم کرده آن را نیز برای درمان عفونت گوش میانی، نفخ و تهوع استفاده می کنند
- ضماد آویشن برای نیش و گزیدگی حشرات موثر است
- اعمال جنسی و تناسلی را در بدن تحریک و تقویت می کند
- آویشن کوهی به بدن حرارت می بخشد و باد را خارج میکند و دم کرده آن به هضم غذا به خصوص در سرد مزاج ها کمک می کند.
کاربرد های آویشن و آرایشی و بهداشتی
شاداب کننده : سه قاشق مرباخوری گل و برگ آویشن کوهی خشک را همراه با نیم لیتر آب درون قابلمه کوچک به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانیم . سپس آب آن را صاف کرده و داخل تشت بزرگی که محتوای کمی آب ولرم است بریزید و پوست صورت را داخل تشت چندین مرتبه فروبرده و شستشو دهید
ضد جوش : دو قاشق مرباخوری آویشن تازه خرد شده را با سه قاشق مرباخوری ماست مخلوط کرده و خوب به هم بزنید سپس پس یک ساعت و نیم بگذارید بماند و آن را روی پوست بمالید و ماساژ دهید
گیاه آویشن را بهتر بشناسیم؟ نحوه کشت و تکثیر
آویشن در نواحی نیمه خشک تا معتدل گرم در دماهای بالا و شدید آفتاب و در اقلیم های مدیترانه ای خشک کشت می شود. خاک برای کشت آویشن باید به خوبی زهکشی شده و در صورت نیاز بایستی با استفاده از آهکی اصلاح شود. تکثیر آن با قلمه و یا با بذر صورت می گیرد و فواصل بوته‌ها در محل اصلی بین خطوط کاشت ا متر و بین بوته ها ۳۰ سانتی متر مناسب است. قلمه آویشن از ریشه جوش‌های آن در اردیبهشت تهیه و کاشته می شود و اگر با بذر تکثیر شود بین اسفند تا خرداد هر وقت می‌توان آن را کاشت.
کشت بذر آویشن نسبت به کشت قلمه آن، عملکرد بیشتری را تولید می کند. زمان مناسب برای کشت مستقیم بذر اوایل بهار یا اواسط پاییز می باشد. بهترین زمان برداشت برگ ها و ساقه های جوان حاوی مواد موثر، هنگامی است که گیاه در مرحله گل زایی باشد. زمان برداشت مناسب برای آویشن در مناطق مختلف، متفاوت می باشد و نهایتاً اسانس آویشن را از اندام هوایی تازه آویشن استخراج می کنند.
←پیشنهادات ویژه : خرید کرکاش ضد سرفه
انواع گونه های گیاه آویشن
آویشن در ایران ۱۴ گونه گیاه معطر و چند ساله دارد. گونه های انحصاری آن عبارتند از: آویشن ایرانی، آویشن دنائی برگ نیزه ای، آویشن تالشی، آویشن کرمانی
گونه ای از آویشن با نام علمی Thymus zygis که شباهت بسیار نزدیکی از نظر ظاهری و ترکیبات، با گونه ی اصلی دارد، در بعضی نقاط دنیا به جای آویشن اصلی مصرف می شود. گونه ی مذکور در ایران رویش ندارد.
آویشنی که در اکثر کتب گیاهان دارویی نام استاندارد و گونه اصلی دارویی نوشته شده است Thymus vulgaris می باشد که در محدود در ایران کشت می گردد و اکثر گیاهانی که تحت نام آویشن در بازارهای ایران تهیه می شوند.
گیاهانی با نام آویشن پهن، آویشن باریک و آویشن شیرازی که در عطاری ها و یا بازار ایران وجود دارد، گونه های متفاوت آویشن بوده ولی به علت شباهت در بعضی ترکیبات و اثرات دارویی و یا شباهت ظاهری، بدین نام ها نامیده شده اند. آویشن باریک با نام علمی .Thymus serpyllum L میباشد که مهم ترین مواد روغن فرار گیاه، تیمول است.
ترکیبات شیمیایی مهم در گیاه آویشن
مهم‌ترین ترکیب گیاه، اسانس آن است که به میزان ۱ تا 5/2 درصد در برگ های آن وجود دارد. مهم ترین اجزاء اسانس شامل تیمول و کارواکرول که به ترتیب از ۷۰- ۳۰ درصد اسانس و ۳۰ – ۱۵ درصد اسانس را تشکیل می دهند.
ترکیبات دیگر شامل لینالول، سیمن، تیمن و آلفا پی نن هستند. شاخه گلدار و برگدار این گیاه دارای تانن می باشد. این ترکیبات و درصد آن‌ها به شرایط محل کشت، زمان برداشت و سایر شرایط جغرافیایی، بستگی دارد.
آویشن در طب سنتی از نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آویشن گرم و خشک است.
←پیشنهادات ویژه : خرید مشک
نام متداول گیاه آویشن در طب سنتی، کهلیک اوتی یا کاتوتی و در بازار گیاهان دارویی ایران با نام علمی آن .Thymus kotschyanus Boiss & Hohen است. آویشن به صورت دم کرده جهت برطرف کردن نفخ و دردهای مفاصل و معده و بخور آن جهت رفع سرماخوردگی مصرف سنتی دارد.
گیاه آویشن باریک با نام علمی Ziaphora clinopodioides Lama نیز از تیره نعنا است که رنگ سبز کمرنگ و بویی بسیار تند و نافذ دارد. برگ‌ها و گلهای آویشن باریک به عنوان بخور، جهت برطرف نمودن سرماخوردگی ها و نیز ضد عفونی کننده و ضد التهاب مصرف سنتی دارد. همچنین آویشن شیرازی یا صعتر با نام علمی .Zataria multiflora Boiss است.
در طب سنتی از نظر طبیعت آویشن را گرم و خشک می دانند. از نظر خواص گرم کننده تو باشد و تا اندازه گرمی دارد که لرزش زمستانی را از بین می برد. باز کننده گرفتگی روده ها و پاک کننده سینه می باشد. برای تنگی نفس و تقویت معده، کبد، طحال و کلیه مفید است. اول آن در علاج ناتوانی خوب است و ضمادش با قاووت و شراب علاج عرق النسا می باشد. نوشیدنش درد انتهای دنده ها را از بین می برد.
سینه و شش را می پالاید و در خون برآوردن کمک کند و آب پز آن مسکن درد انتهای دنده هاست به شرطی که با عسل باشد و بلیسند و از قوت خشک کننده ای که دارد خون برآوردن را باز دارد. بنا به گواهی دیسقوریدوس اگر آویشن را با غذا همراه کنند قوت نظر را نگه دارد و کم سویی را از بین برد.
سخن پایانی
گیاه آویشن دارای نام های متفاوتی مانند آویشن، آویشم، آزربه، آویشن پهن، آویشن باریک و آویشن شیرازی شناخته می شود، نحوه کشت و تکثیر این گیاه در مناطق خشک است و در دمای بالا کشت می شود. این گیاه دارای گونه های متفاوتی در ایران مانند آویشن ایرانی، آویشن دنائی برگ نیزه‌ای، آویشن تالشی، آویشن کرمانی می باشد.
عطاری آنلاین من دو سلام در این مقاله تلاش کرده ایم شما را با مفهوم ساده از آویشن و ساخت و… آشنا نماییم. برای آشنایی با ما اینستاگرام عطاری را دنبال نمایید.
سلام وقت بخیر
ببخشید ایا گیاه آویشن برای خلط سینه موثر است؟
سلام دوست عزیز
بله یکی از خواص آویشن برطرف کردن خلط سینه و سرفه خشک می باشد که بهتر است به صورت دمنوش استفاده نمایید
ممنون از همراهیتون