سنگ کلیه

سنگ کلیه و عوارض  شایع آن

سالانه بیش از نیم میلیون نفر برای مشکلات سنگ کلیه به اورژانس مراجعه می کنند. تخمین زده می شود که از هر ده نفر یک نفر در طول زندگی خود دچاراین مشکل می شود.

خطر ابتلا به سنگ کلیه در مردان حدود 11 درصد و در زنان 9 درصد است. سایر بیماری ها مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.

سنگ کلیه چیست

کلیه ها 2 اندام لوبیایی شکل هستند که تقریباً 10 سانتی مترطول دارند.آنها به سمت پشت شکم در دو طرف ستون فقرات قرار دارند.کلیه ها مواد زائد را از خون خارج می کنند. سپس خون تمیز دوباره به بدن منتقل می شود و مواد زائد هنگام ادرار کردن از بدن خارج می شوند.

سنگ کلیه یک جسم سخت است که از مواد شیمیایی موجود در ادرار ساخته می شود.مواد زائد در خون گاهی اوقات می توانند کریستال هایی تشکیل دهند که در داخل کلیه ها جمع می شوند.با گذشت زمان، کریستال ها ممکن است تجمع کنند و یک توده سنگ مانند سخت تشکیل دهند.

معمولاً این مواد شیمیایی توسط کلیه از ادرار دفع می شوند. در بیشتر افراد، داشتن مایع کافی باعث شستشوی آنها می شود یا وجود برخی از مواد شیمیایی موجود در ادرار از تشکیل سنگ جلوگیری می کند.

مواد شیمیایی تشکیل دهنده سنگ عبارتند از کلسیم، اگزالات، اورات، سیستین، گزانتین و فسفات.

 

پس از تشکیل، سنگ ممکن است در کلیه باقی بماند یا از مجرای ادراری به داخل حالب حرکت کند. گاهی اوقات، سنگ های ریز در ادرار بدون ایجاد درد زیاد از بدن خارج می شوند. اما سنگ هایی که حرکت نمی کنند ممکن است باعث تجمع ادرار در کلیه، حالب، مثانه یا مجرای ادرار شوند. این همان چیزی است که باعث درد می شود.

پیشنهاد ویژه :تری بلوس ( سنگ شکن کلیه )

دلایل تشکیل سنگ کلیه

دلایل احتمالی عبارتند از: نوشیدن آب کم، ورزش (زیاد یا خیلی کم)، چاقی، جراحی کاهش وزن، یا خوردن غذای حاوی نمک یا شکر زیاد. عفونت و سابقه خانوادگی ممکن است در برخی افراد مهم باشد. خوردن بیش از حد فروکتوز با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است. فروکتوز شیرین کننده طبیعی است که در میوه ها و عسل و همچنین در نشاسته ذرت یافت می شود و اغلب به جای ساکارز استفاده می شود.

 

انواع اصلی سنگ کلیه عبارتند از:

سنگ های کلسیمی، رایج ترین نوع سنگ
سنگ‌های استروویت که معمولاً در اثر عفونت مانند عفونت ادراری ایجاد می‌شوند
سنگ های اسید اوریک که معمولاً به دلیل وجود مقدار زیادی اسید در ادرار ایجاد می شوند
سنگ کلیه عود کننده

افرادی که مدام دچار سنگ کلیه می شوند عبارتند از:

از یک رژیم غذایی پر پروتئین و کم فیبر استفاده می کنند
غیر فعال یا بسته به تخت هستند
سابقه خانوادگی سنگ کلیه دارند
چندین عفونت کلیه یا ادراری داشته اند
قبلاً سنگ کلیه داشته اند، به خصوص اگر قبل از 25 سالگی بوده باشند
برخی از داروها ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.

این  داروها شامل:

آسپرین
آنتی اسیدها
دیورتیک ها (برای کاهش تجمع مایعات استفاده می شود)
آنتی بیوتیک های خاص
داروهای ضد ویروسی خاص (برای درمان HIV استفاده می شود )
برخی از داروهای ضد صرع

علائم سنگ کلیه:

برخی از سنگ ها به اندازه یک دانه شن کوچک هستند. برخی دیگر به بزرگی یک سنگریزه هستند. تعداد کمی به اندازه یک توپ گلف است! به عنوان یک قاعده کلی، هر چه سنگ بزرگتر باشد، علائم آن بیشتر قابل توجه است.

علائم می تواند یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

درد شدید در دو طرف کمر شما.
درد مبهم تر یا درد معده که از بین نمی رود.
خون در ادرار.
حالت تهوع یا استفراغ.
تب و لرز.
ادراری که بوی بد می دهد یا کدر به نظر می رسد.

در این عارضه درد زمانی شروع می شود که باعث تحریک یا انسداد شود. این به سرعت به درد شدید تبدیل می شود. در بیشتر موارد، سنگ کلیه بدون ایجاد آسیب عبور می کند، اما معمولاً بدون ایجاد درد زیاد نیست. مسکن‌ها ممکن است تنها درمان مورد نیاز برای سنگ‌های کوچک باشند. ممکن است به درمان دیگری نیاز باشد، مخصوصاً برای آن دسته از سنگ هایی که باعث علائم پایدار یا سایر عوارض می شوند. با این حال، در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی باشد.

بیشتر سنگ‌های کلیه به اندازه‌ای کوچک هستند که در ادرار دفع می‌شوند و احتمالاً می‌توان آنها را در خانه درمان کرد.

درمان سنگ های کوچک

سنگ های کوچک کلیه ممکن است باعث درد شوند تا زمانی که آنها را دفع نکنید، که معمولاً 1 یا 2 روز طول می کشد.

پزشک عمومی ممکن است یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی ( NSAIDs ) را برای کمک به درد توصیه کند.

برای کاهش علائم، پزشک عمومی ممکن است توصیه کند:

نوشیدن مایعات فراوان در طول روز
داروی ضد بیماری
آلفا بلوکرها (داروهایی برای کمک به دفع سنگ)
ممکن است به شما توصیه شود تا 3 لیتر  مایع در طول روز، هر روز، تا زمانی که سنگ ها پاک شوند، بنوشید.

پیشنهاد ویژه : روغن رازیانه

روشهای دفع

آب بنوشید، اما نوشیدنی هایی مانند چای و قهوه نیز مهم هستند
آب لیموی تازه را به آب خود اضافه کنید
از نوشیدنی های گازدار اجتناب کنید
نمک زیاد نخورید
مطمئن شوید که مایعات کافی می نوشید. اگر ادرار شما تیره است، به این معنی است که به اندازه کافی مشروب نمی نوشید. ادرار شما باید رنگ پریده باشد.

ممکن است به شما توصیه شود که به نوشیدن این مقدار مایعات ادامه دهید تا از تشکیل سنگ های جدید جلوگیری کنید.

اگر سنگ کلیه شما باعث درد شدید شود، ممکن است پزشک عمومی شما را برای آزمایش و درمان به بیمارستان بفرستد.

پیشنهاد ویژه :سویق هسته خرما

درمان سنگ های بزرگ

اگر سنگ کلیه شما خیلی بزرگ است که به طور طبیعی دفع نمی شود، معمولاً با جراحی برداشته می شوند.

جراحی برای درمان سنگ کلیه
انواع اصلی جراحی برای برداشتن سنگ کلیه عبارتند از:

سنگ شکنی موج شوک (SWL)
یورتروسکوپی
نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL)
نوع جراحی شما به اندازه و محل سنگ شما بستگی دارد.

سنگ شکنی موج شوک (SWL)

SWL شامل استفاده از امواج اولتراسوند (امواج صوتی با فرکانس بالا) برای تعیین دقیق محل سنگ کلیه است.

سپس امواج شوک اولتراسوند از دستگاهی به سنگ فرستاده می شود تا آن را به قطعات کوچکتر بشکند تا بتواند در ادرار شما دفع شود.

SWL می تواند یک نوع درمان ناراحت کننده باشد، بنابراین معمولاً پس از تجویز داروهای مسکن انجام می شود.

ممکن است برای درمان موفقیت آمیز سنگ کلیه به بیش از 1 جلسه SWL نیاز داشته باشید.

اورتروسکوپی

اورتروسکوپی شامل عبور دادن یک تلسکوپ طولانی و نازک به نام یورتروسکوپ از لوله ای است که ادرار در مسیر خروج از بدن (مجرای ادرار) و به مثانه شما عبور می کند.

سپس به حالب شما منتقل می شود، که مثانه شما را به کلیه شما متصل می کند.

جراح ممکن است سعی کند به آرامی سنگ را با استفاده از ابزار دیگری خارج کند، یا ممکن است از انرژی لیزر برای شکستن آن به قطعات کوچک استفاده کند تا به طور طبیعی در ادرار شما دفع شود.

اورتروسکوپی تحت بیهوشی عمومی ، جایی که شما در خواب هستید انجام می شود.

نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL)

PCNL شامل استفاده از یک ابزار تلسکوپی نازک به نام نفروسکوپ است.

یک برش کوچک (برش) در پشت شما ایجاد می شود و نفروسکوپ از آن عبور می کند و به کلیه شما می رود.

سنگ یا بیرون کشیده می شود یا با استفاده از لیزر یا انرژی پنوماتیک به قطعات کوچکتر شکسته می شود.

PCNL همیشه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

پیشنهاد ویژه :عرق خارشتر

عوارض درمان

پس از درمان سنگ کلیه بزرگ ممکن است عوارض ایجاد شود.

جراح شما باید این موارد را قبل از انجام عمل به شما توضیح دهد.

عوارض احتمالی به نوع درمان و اندازه و موقعیت سنگ شما بستگی دارد.

عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:

سپسیس ، عفونتی که از طریق خون پخش می‌شود و باعث ایجاد علائم در کل بدن می‌شود
حالب مسدود شده ناشی از قطعات سنگ (حالب لوله ای است که کلیه را به مثانه متصل می کند)
آسیب به حالب
عفونت دستگاه ادراری
خونریزی در حین جراحی
درد

برای جلوگیری از بازگشت سنگ، باید سعی کنید تا 3 لیتر مایعات در طول روز، هر روز بنوشید.

پیشنهاد ویژه :کامبوچا خارخاسک

به شما توصیه می شود

آب بنوشید، اما نوشیدنی هایی مانند چای و قهوه نیز مهم هستند
آب لیموی تازه را به آب خود اضافه کنید
از نوشیدنی های گازدار اجتناب کنید
نمک زیاد نخورید

شفاف نگه داشتن ادرار به جلوگیری از غلیظ شدن بیش از حد مواد زائد و تشکیل سنگ کمک می کند.

با نگاه کردن به رنگ ادرار می توانید میزان رقیق بودن ادرار خود را تشخیص دهید. هرچه ادرار شما تیره تر باشد، غلظت آن بیشتر است.

ادرار شما معمولاً در صبح به رنگ زرد تیره است زیرا حاوی مواد زائدی است که بدن شما در طول شب تولید می کند.

نوشیدنی هایی مانند چای، قهوه و آب میوه می توانند در مصرف مایعات به حساب بیایند، اما آب سالم ترین گزینه است و بهترین گزینه برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه است.

همچنین باید اطمینان حاصل کنید که وقتی هوا گرم است یا زمانی که در حال ورزش هستید بیشتر بنوشید تا مایعات از دست رفته در اثر تعریق را جایگزین کنید.

بسته به نوع سنگ هایی که دارید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که انواع خاصی از مواد غذایی را کاهش دهید.

سنگ‌های کلیه معمولاً در کلیه‌ها یا در حالب، لوله‌ای که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کند، یافت می‌شوند.

آنها می توانند بسیار دردناک باشند و در صورت عدم درمان می توانند منجر به عفونت کلیه یا عدم کارکرد صحیح کلیه شوند.

بیشتر سنگ‌های کلیه به اندازه‌ای کوچک هستند که در ادرار دفع شوند و ممکن است بتوان علائم را در خانه با دارو درمان کرد.

سنگ های بزرگتر ممکن است نیاز به شکستن یا برداشتن با جراحی داشته باشند.